Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, ngày 18/11/1930, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị về việc thành lập Hội Phản đế Đồng minh – hình thức tổ chức đầu tiên của Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam. Chỉ thị này thể hiện sự phát triển nhận thức của Đảng ta, từ chỗ chỉ nhấn mạnh đoàn kết giai cấp đến chỗ thấy rõ tầm quan trọng của đại đoàn kết dân tộc trong cách mạng giải phóng dân tộc.
Trải qua các giai đoạn lịch sử, dù có những hình thức và tên gọi khác nhau để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ từng thời kỳ cách mạng, Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam luôn là nơi tập hợp các giai tầng xã hội vì mục tiêu chung của dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Mặt trận đã khơi dậy tinh thần yêu nước, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết, đưa đất nước đến độc lập, thống nhất và từng bước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Nhằm phát huy truyền thống của Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam, năm 1986, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI) quyết định lấy ngày 18/11/1930 làm Ngày truyền thống của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Để tiếp tục phát huy truyền thống ấy, ngày 1/8/2003, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ban hành Nghị quyết số 04/NQ/ĐCT-MTTW về tổ chức “Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc”. Ngày hội này được thể chế hóa tại Điều 11, Chương I, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015: “Ngày 18 tháng 11 hằng năm là Ngày truyền thống của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và là Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc.”
Từ đó đến nay, hằng năm, Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc tại các khu dân cư đã trở thành nét đẹp truyền thống, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đây là dịp để cộng đồng tăng cường tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, giúp đỡ nhau trong cuộc sống; đồng thời thông qua các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, phong trào thi đua yêu nước, góp phần giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong nhân dân.
Thông qua Ngày hội, các tầng lớp nhân dân được động viên, khích lệ, thêm quyết tâm thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội của địa phương. Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc thực sự trở thành ngày hội của toàn dân, là hình thức tập hợp và biểu dương sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc.
Kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam – Ngày truyền thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (18/11/1930 – 18/11/2025), Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc càng có ý nghĩa quan trọng trong việc khẳng định vai trò của Mặt trận trong tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân.
Với nhiều nỗ lực đổi mới, đa dạng hóa phương thức hoạt động, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam ngày càng phát huy hiệu quả vai trò trong thực hành dân chủ ở cơ sở, góp phần xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Qua Ngày hội, mỗi người dân thêm thấm nhuần lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sức mạnh đoàn kết: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; thành công, thành công, đại thành công.” Đây cũng là dịp để mỗi người thể hiện trách nhiệm, nghĩa vụ của mình, chung tay xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh, hạnh phúc.
Trải qua các giai đoạn, tổ chức Mặt trận mang nhiều tên gọi khác nhau phù hợp với nhiệm vụ từng thời kỳ cách mạng, gồm: Hội Phản đế Đồng minh (11/1930 – 3/1935), Hội Phản đế Liên minh (3/1935 – 10/1936), Mặt trận Thống nhất Nhân dân Phản đế Đông Dương (10/1936 – 3/1938), Mặt trận Dân chủ Đông Dương (3/1938 – 11/1940), Mặt trận Dân tộc Thống nhất Phản đế (11/1940 – 5/1941), Mặt trận Việt Minh (5/1941 – 3/1951), Hội Liên hiệp Quốc dân Việt Nam (5/1946 – 3/1951), Mặt trận Liên hiệp Quốc dân Việt Nam (Mặt trận Liên Việt) (3/1951 – 9/1955), Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (9/1955 – 2/1977), Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (12/1960 – 2/1977), Liên minh các lực lượng Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình Việt Nam (4/1968 – 2/1977).
Từ ngày 31/1 đến 4/2/1977 tại Thành phố Hồ Chí Minh, Đại hội Mặt trận Dân tộc Thống nhất Việt Nam quyết định hợp nhất ba tổ chức: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và Liên minh các lực lượng Dân tộc, Dân chủ và Hòa bình Việt Nam, lấy tên chung là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Thông tin Hà Tĩnh