Trò Kiều là loại hình nghệ thuật được chuyển tác từ Truyện Kiều, bao gồm hát, diễn xuất và làm trò, trong đó lời ca được pha trộn giữa ca Huế, tuồng, chèo, ngâm Kiều, lẩy Kiều…với dân ca Nghệ Tĩnh, ca Trù…Mỗi nhân vật, mỗi trường đoạn sẽ “ứng” với các làn điệu cụ thể. Ví như cảnh bi lụy, chia ly thì sử dụng cải lương, ca Huế; cảnh diễn tả sự dũng mãnh của Từ Hải thì dùng hát bội...
Mặc dù xuất hiện ở quê hương Đại thi hào Nguyễn Du sau muộn, loại hình nghệ thuật độc đáo này được xác định vốn là sản phẩm văn hóa nghệ thuật của dân cư Đàng Ngoài ( bắc Nghệ An, nam Thanh Hóa) sau đó ở Hà Tĩnh, trò Kiều xuất hiện trước tiên ở Kỳ Anh, Đức Thọ. Cho mãi đến khoảng năm 1920, tức là sau 100 năm ngày mất của Đại thi hào Nguyễn Du thì trò Kiều mới về đến quê hương của cụ. Mặc dù vậy nhưng dường như chính bởi đây là quê hương của tác giả nên loại hình nghệ thuật này phát triển nhanh và mạnh mẽ ở nơi đây. Trò Kiều đi vào đời sống hằng ngày của người dân, vừa lao động vừa "diễn Kiều".
Tuy nhiên dưới nhịp độ phát triển của kinh tế, công nghệ thông tin thì nghệ thuật Trò Kiều đã có thời gian bị mai một, chỉ còn lại ở những người lớn tuổi ở địa bàn. Những năm gần dây được sự quan tâm của chính địa phương dần dần phục dựng lại, đưa nghệ thuật "Trò Kiều" lên sân khấu để lan tỏa đến thế hệ trẻ nét đẹp văn hóa từ bao đời nay. Nhiều câu lạc bộ Trò Kiều ở các thôn ra đời, các bạn nhỏ tiếp thu trở thành các "nàng Kiều" trong các buổi diễn.
Cô Lê Thị Hương sống với đam mê các vở diễn "Trò Kiều"
Các diễn viên "Trò Kiều"trên quê hương Cổ Đạm gìn giữ nét đẹp văn hóa nghệ thuật từ xưa như một lời tưởng nhớ đến Đại thi hào Nguyễn Du với niềm tự hào sâu sắc. các diễn viên lớn tuổi luôn canh cánh nỗi lo khi nhiều lớp thanh niên sẽ rời đi, thoát ly khỏi làng để đi làm kinh tế. Các diễn viên trẻ sẽ ít có cơ hội được luyện tập, biểu diễn trò Kiều và sự kế tục loại hình nghệ thuật này vẫn có nguy cơ đứt quãng.
Cùng với “cánh” đàn ông, những người phụ nữ trong CLB Trò Kiều ở Cổ Đạm dù tuổi đã xế chiều hay còn ở tuổi đôi mươi mỗi ngày đều cố gắng luyện tập, biểu diễn trò Kiều với ý niệm gìn giữ bản sắc quê hương. Việc bảo tồn và phát triển trò Kiều luôn là khát khao của tất cả thành viên trong CLB. Dù điều kiện khó khăn nhưng các thành viên Câu lạc bộ vẫn cần mẫn, hăng say tập luyện. Khi hóa thân vào các vai diễn, đắm mình trong làn điệu đậm chất dân gian, những người dân chân lấm tay bùn trở nên mềm mại, uyển chuyển.
Mong muốn gìn giữ, phát huy và trao truyền những giá trị của trò Kiều chính là tâm nguyện của những diễn viên trong CLB trò Kiều xã Cổ Đạm. Bởi vậy, mỗi thành viên đều mong muốn được sự quan tâm, đầu tư hơn nữa của các cấp chính quyền để các diễn viên tham gia biểu diễn trò Kiều có thể toàn tâm toàn ý gìn giữ, bảo tồn loại hình nghệ thuật độc đáo này.
Phòng Văn hóa - Xã hội